Ρουμελιώτες αγωνιστές και η θεμελίωση του Ελληνικού Κράτους - Γράφει ο Θαν. Γιαννακόπουλος

Ο Ιμπραήμ κατάκαιγε τον Μοριά ,πέρα από ένα μικρό τμήμα του Ναυπλίου, ο Κιουταχής, ο Βρυώνης και ο Δράμαλης  ρήμαζαν την Στερεά  και στην Ελλάδα έφθανε ο  πρώτος Κυβερνήτης  Ι. Καποδίστριας, ενώ ο Μαυροκορδάτος και οι Κοτζαμπάσηδες  φρόντιζαν μαζί με τους Καραβοκύρηδες  της Ύδρας πως θα στηθεί ως κράτος με την βοήθεια των Άγγλων, όσο πιο μικρό μέρος. Είναι πράγματι θαύμα πως στήθηκε αυτό το κράτος. Κλειδί  γι΄ αυτό το θαύμα ήταν η  Ρούμελη και οι αγωνιστές της.  

Ο άξιος Κυβερνήτης ξέρει ότι τώρα είναι η κρίσιμη  ώρα  και ότι τα πάντα εξαρτώνται από τη Ρούμελη. Αν δεν καθαρίσει η περιοχή από τα τούρκικα ασκέρια τότε ματαιώνεται  η από φάση  που είχαν πάρει οι πρέσβεις  των τριών δυνάμενων  στον Πόρο  το Δεκέμβρη του 1828,να είναι σύνορα  του νέου κράτους στη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού κόλπου. Η Αγγλία  με τον Ντώκινς  το είχε θέσει  πολύ ωμά. Ο Κυβερνήτης πρέπει να περάσει το ναρκοπέδιο  που του έστησε η Αγγλία, με τον Μαυροκορδάτο, και τους κοτζαμπάσηδες  για να σώσει τη Στερεά.

Ευτυχώς είχε μαζί του τον Δημήτρη Υψηλάντη (στρατάρχη).Του αναθέτει την αρχηγία  και εκείνος , μαζί με τους καπεταναίους της περιοχής και τα παλικάρια τους  από Βοιωτία Λοκρίδα, Σάλωνα, Φθιώτιδα, Ευρυτανία αγωνίζονται  να σταματήσουν τον Μαχμούτ Πασσά να ενωθεί με τον Ομέρ της Ευβοίας.

Ο Δυοβουνιώτης, ο Λιακόπουλος, ο Ευμορφόπολος, ο Πανουργιάς, ο Κριεζώτης, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Στράτος, οι Γιολδασαίοι  και άλλοι πολλοί, με μια σειρά από νίκες στη Λιβαδιά, στα Κράβαρα, στο Καρπενήσι στις Θερμποπύλες  στην Πέτρα και στο Μαρτίνο  την 29η Ιανουαρίου 1829  λευτερώνουν τη Ρούμελη και δίνουν την δυνατότητα στον Κυβερνήτη με επιδέξιους  χαιρετισμούς να ματαιώσει τα σχέδια των άγγλων και όχι μόνο.

Οι  τρεις δυνάμεις παρά τις αλληλοϋπονομεύσεις  υπογράφουν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1832.Αναγνωρίζει την Ελλάδα  ως ένα ελεύθερο και ανεξάρτητο Κράτος.  Ο Καποδίστριας δεν ευτύχησε  να δεί ολοκληρωμένο  το έργο του. Το άθλιο  νεοκοτζαμπάσικο κατεστημένο  του Μοριά σε συνεργασία με τον Μαυροκορδάτο, τους φαναριώτες και τους Γάλλους καθώς και του υδραίους  τον δολοφόνησε  με όργανα  τους Μαυρομιχαλαίους, στην πόρτα του Αγίου Σπυρίδωνα την 27^η Σεπτεμβρίου του 1831, καθώς ο Κυβερνήτης πήγαινε να προσευχηθεί.

Η Ελευθερία  και η αξιοπρέπεια των Ελλήνων  πολλά οφείλουν  στον αγώνα  του Κυβερνήτη, των καπεταναίων, των παλικαριών της Ρούμελης ,του Σουλίου και  ολόκληρου του Ρουμελώτικου λαού. Ο Τελευταίος πολεμούσε χωρίς βοήθεια από τη διοίκηση αλλά με  ίδια  έξοδα  των ντόπιων όπως πχ. των Γιολδσαίων. Οι αγωνιστές αυτοί σύμφωνα μετά τα Αγγλικά αρχεία αρνήθηκαν να προδώσουν τα βόρεια σύνορα στους Τούρκους σε αντάλλαγμα ένα αρματολίκι στη περιοχή  Καρπενησίου και Αγράφων.

Απήντησαν σε απεσταλμένους των Τούρκων ότι η Χώρα έχει Διοίκηση  και σε αυτούς πρέπει να απευθύνονται για οποιαδήποτε πρόταση. Πλούσιοι ένδοξοι οι Γιολδασαίοι γράφει ο Γιαννάκης Κ Γιολδάσης όταν φύσηξε ο αέρας της ελευθερίας άρπαξαν τα όπλα και κυνήγησαν τους Τούρκους.