Ρουμελιώτες αγωνιστές και η θεμελίωση του Ελληνικού Κράτους - Γράφει ο Θαν. Γιαννακόπουλος

Ο Ιμπραήμ κατάκαιγε τον Μοριά , πέρα από ένα μικρό τμήμα του Ναυπλίου, ο Κιουταχής, ο Βρυώνης και ο Δράμαλης  ρήμαζαν την Στερεά  και στην Ελλάδα έφθανε ο  πρώτος Κυβερνήτης  Ι.Καποδίστριας, ενώ ο Μαυροκορδάτος και οι Κοτζαμπάσηδες  φρόντιζαν μαζί με τους Καραβοκύρηδες  της Ύδρας πως θα στηθεί ως κράτος με την βοήθεια των Άγγλων, όσο πιο μικρό μέρος της χώρας.

Είναι πράγματι θαύμα πως στήθηκε αυτό το κράτος. Κλειδί  γιαυτό το θαύμα ήταν η  Ρούμελη και οι αγωνιστές της. Ο άξιος Κυβερνήτης ξέρει ότι τώρα είναι η κρίσιμη  ώρα  και ότι τα πάντα εξαρτώνται από τη Ρούμελη. Αν δεν καθαρίσει η περιοχή από τα τούρκικα ασκέρια τότε ματαιώνεται  η απόφαση  που είχαν πάρει οι πρέσβεις  των τριων δυνάμενων  στον Πόρο  το Δεκέμβρη του 1828 να είναι τα σύνορα  του νέου κράτους στη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού κόλπου.

Η Αγγλία  με τον Ντώκινς  το είχε θέσει  πολύ ωμά. Ο Κυβερνήτης πρέπει να περάσει το ναρκοπέδιο  που του έστησε κυρίως η Αγγλία, με τον Μαυροκορδάτο και τους κοτζαμπάσηδες,  για να σώσει τη Στερεά. Ευτυχώς, είχε μαζί του τον Δημήτρη Υψηλάντη (στρατάρχη).Του αναθέτει την αρχηγία  και εκείνος , μαζί με τους καπεταναίους της περιοχής και τα παλικάρια τους  από Βοιωτία, Λοκρίδα, Σάλωνα, Φθιώτιδα, Ευρυτανία αγωνίζονται  να σταματήσουν τον Μαχμούτ Πασσά να ενωθεί με τον Ομέρ της Ευβοίας.

Ο Δυοβουνιώτης , ο Λιακόπουλος, ο Ευμορφόπολος, ο Πανουργιάς, ο Κριεζώτης, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Στράτος, οι Γιολδασαίοι (και ήταν πολλά αδέλφια) και άλλοι πολλοί, με μια σειρά από νίκες στη Λιβαδιά, στα Κράβαρα (Απόκουρο ,τότε), στο Καρπενήσι, στις Θερμοπύλες,  στην Πέτρα και στο Μαρτίνο  την 29η Ιαννουαρίου 1829  λευτερώνουν τη Ρούμελη και δίνουν την δυνατότητα στον Κυβερνήτη με επιδέξιους διπλωματικούς χειρισμούς να ματαιώσει τα σχέδια των άγγλων και όχι μόνο.

Οι  τρεις δυνάμεις παρά τις αλληλουπονομεύσεις  υπογράφουν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1832. Αναγνωρίζον την Ελλάδα  ως ένα ελεύθερο και ανεξάρτητο Κράτος.  Ο Καποδίστριας δεν ευτύχησε  να δεί ολοκληρωμένο  το έργο του. Το άθλιο  νεοκοτζαμπάσικο κατεστημένο  του μοριά σε συνέργασια με τον Μαυροκορδάτο, τους φαναριώτες και τους Γάλλους καθώς και του Υδραίους  τον δολοφόνησε  με όργανα  τους Μαυρομιχαλαίους, στην πόρτα του Αγίου Σπυρίδωνα την 27^η Σεπτεμβρίου του 1831, καθώς ο Κυβερνήτης πήγαινε να προσευχηθεί.

Η Ελευθερία  και η αξιοπρέπια των Ελλήνων  πολλά οφείλουν  στον αγώνα  του Κυβερνήτη, των καπεταναίων, των παλικαριών της Ρούμελης ,του Σουλίου και  ολόκληρου του Ρουμελώτικου λαού.Ο Τελευταίος πολεμούσε χωρίς βοήθεια από τη διοίκηση αλλά με  ίδια  έξοδα  των ντόπιων όπως πχ. των Γιολδσαίων . Οι αγωνιστές αυτοί σύμφωνα με τα Αγγλικά αρχεία αρνήθηκαν να προδώσουν  τα βόρεια σύνορα στους Τούρκους σε αντάλλαγμα ένα αρματολίκι στη περιοχή  Καρπενησίου και Αγράφων. Απήντησαν σε απεσταλμένους των Τούρκων ότι η Χώρα έχει Διοίκηση  και σε αυτή πρέπει να απευθύνονται, για οποιαδήποτε πρόταση. Πλούσιοι ένδοξοι οι Γιολδασαίοι γράφει ο Γιαννάκης Κ Γιολδάσης, όταν φύσηξε ο αέρας της ελευθερίας άρπαξαν τα όπλα και κυνήγησαν τους Τούρκους.