Ο Στέφανος Γρανίτσας και η Ελληνική Παράδοση - Γράφει ο Μιχάλης Σταφυλάς

Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε το 1980 στην «Βραδυνή» (Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 1980) και στη στήλη «Η κίνηση των Ιδεών». Μας το έστειλε ο Φιλόλογος κ. Δημήτριος Θ. Νάτσιος απ΄ τη Λαμία, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 136 ετών από τη γέννηση του Στέφανου Γρανίτσα (1880- 1919).

 (100 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τη γέννηση του Στέφανου Γρανίτσα, του περίφημου ποιητή, συγγραφέα, βουλευτή και ανταρτοαγωνιστή του 1912 στα Ηπειρωτικά βουνά, για την απελευθέρωση από τον Οθωμανό δυνάστη.

Από την Γρανίτσα της Ευρυτανίας ήρθε στην Αθήνα, σπούδασε νομικά, έγραψε θαυμάσια λογοτεχνικά κείμενα, ανέβηκε σε υψηλά δημοσιογραφικά μονοπάτια – υποδιευθυντής του «Χρόνου» σε ηλικία 25 μόλις ετών. Πήγε στον Θέρισο στην Κρήτη και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, και τέλος συνέστησε αντάρτικο σώμα, όπως ο άλλος ποιητής και βουλευτής ο Μαβίλης, πολεμώντας για την ελευθερία της Ηπείρου. Πέθανε χτυπημένος απ΄ τις κακουχίες μετά από τριάντα περίπου μήνες, σε ηλικία 35 χρονών, ύστερα από έναν τύφο που δεν άντεξαν οι δυνάμεις του, στα 1915. Το ενδιαφέρον κείμενο που ακολουθεί θα μας δώσει πνευματικό ανάστημα ενός ωραίου ανθρώπου και αληθινού ήρωα της λογοτεχνίας μας).

    Ο Στέφανος Γρανίτσας κυριολεκτικά ζούσε την παράδοση. Όχι μόνο στα κείμενά του αλλά και στις αγορεύσεις του και στις καθημερινές επαφές του θυμούνταν κάποιον σχετικό μύθο, που τον συσχέτιζε και τον προσάρμοζε με καταπληκτική μαστοριά. Στίχοι δημοτικών τραγουδιών, αινίγματα, παροιμίες, ιδιωματισμοί, ανέκδοτα, γεροντικές αναμνήσεις ανάβλυζαν ασταμάτητα από τα κεφαλάρια της σκέψης του. Κι όταν κάποτε τον ρώτησαν πού βρίσκει όλα αυτά αποκρίθηκε:

  - Οι άνθρωποι των Ευρυτανικών βουνών είναι καταρράχτες στίχου, ρυθμού, θρύλου, μύθου, παραδόσεων. Τους παρακολουθώ και δεν χορταίνω την ομορφιά των τραγουδιών τους, τις διηγήσεις τους, τη φυσιογνωμία τους, ακόμα και τις χειρονομίες τους.

    Μ΄ αυτόν τον τρόπο εξηγεί και το πώς δημιούργησε αυτό το ανεπανάληπτο προσωπικό ύφος στην πεζογραφία του. Ύφος που διαλαλεί την προσκόλληση του συγγραφέα στις λαϊκές μας πηγές.

    Και αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο Στέφανος Γρανίτσας είναι από τους ελάχιστους Έλληνες λογοτέχνες που έμειναν μακριά από ξένες νοοτροπίες κι ανεπηρέαστοι από τις πολυποίκιλες τεχνοτροπίες που κατέκλυζαν(και κατακλύζουν πάντα) τους πνευματικούς χώρους, με αποτέλεσμα να νοθεύουν ή να αλλοιώνουν την γνήσια εξελικτικότητά μας.