ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ - Γράφει ο Καθηγητής Θαν. Γιαννακόπουλος

Στους αγωνιστές της πολιορκημένης Πόλης συγκαταλέγονται και επιφανείς οπλαρχηγοί Σαρακατσαναίοι, πέρα από το ανώνυµο πλήθος των Σαρακατσαναίων παλικαριών τους, που πάντοτε ήταν στο πλευρό τους. Ο Σαρακατσάνος κλεφταρµατωλός του αρματολικιού της Βόνιτσας Γεώργιος Τσιόγκας µε το σώµα του, που αποτελείτο κατά το μεγαλύτερο µέρος από συµπατριώτες του κτηνοτρόφους των ξεκαλοκαιριών των Τζουμέρκων και των χειμερινών λιβαδιών της νότιας Ηπείρου, χρημάτισε στρατιωτικός διοικητής του πολιορκημένου Μεσολογγίου, για να παραδώσει το αξίωµα στον Νότη Μπότσαρη, όταν η «στενούρα» και η υγρασία της πόλης κατέστησε ανέφικτη τη δυνατότητά του να το διοικεί. 

Οι Σαρακατσαναίοι κλεφταρµατωλοί του αρματολικιού του Καρπενησίου, που περιελάμβανε τα αρματολίκια του Σολοβάκου, του Βλοχού και των Πολιτοχωρίων, Αλεξάκης και Κων/νος Συκάς ή Βλαχόπουλος, µε τα παλικάρια τους είχαν σημαντική συμμετοχή στην απόκρουση των επιθέσεων του Κιουταχή και του Ιµπραήµ για να εκπορθήσει την Πόλη. Μάλιστα, ο Αλεξάκης Συκάς ή Βλαχόπουλος χρημάτισε και Υπουργός Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση που σχημάτισε ο Μαυροκορδάτος στο Μεσολόγγι. Ο δε αδελφός του Κων/νος, που προήχθη σε Στρατηγό, όπως και ο Αλεξάκης, µετά την απελευθέρωση της χώρας µας ίδρυσε την Ελληνική Βασιλική χωροφυλακή. Οι κλεφταρµατωλοί Λαµπραίοι ή Λαµπροπουλαίοι και Αραπογιανναίοι ήταν ξαδέλφια του Αλεξάκη και του Κων/νου.Επίσης αναφέρονται ως ξαδέλφια των Γιολδασαίων.
Κορυφαίος οπλαρχηγός, χιλίαρχος και κατόπιν Στρατηγός, υπερασπιστής των ελεύθερων πολιορκημένων ήταν ο Σαρακατσάνος αρµατωλός Κλινοβού Ασπροποτάµου, καπετάν Γρηγόρης Λιακατάς. Γόνος της µεγάλης Σαρακατσάνικης οικογένειας των τσελιγκάδων Λιακατέων, γαµπρός του αρµατωλού του Ασπροποτάµου Νικολάου Στουρνάρη, ανεψιός του αρµατωλού Ολύµπου και Ραψάνης Νασιούλα Λιακατά, µετά τη διάλυση των κλεφταρµατωλών του Ασπροποτάµου και της Πίνδου από το Σκόδρα Πασά κατέβηκε µε τον πεθερό του στο Μεσολόγγι και αγωνίστηκε εκεί µέχρι τον ηρωικό του θάνατο στο νησάκι Ντολµά του Αιτωλικού, εκτός από µια περίοδο που έκανε εκστρατεία για να καταλάβει τα Γιάννενα. Στο Μεσολόγγι µε τον Νικ. Στουρνάρη διατάχθηκαν να φυλάγουν την τάπια - προµαχώνα τερίµπιλε, που σήµαινε φοβερά επικίνδυνη και θανατηφόρα. Και όταν ο πασάς Ιµπραήµ άρχισε να καταλαμβάνει το ένα µετά το άλλο τα νησάκια της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου για να κάνει πιο ασφυκτική την πολιορκία και να πλησιάσει περισσότερο την πόλη από τη θάλασσα, ο Γρηγόριος Λιακατάς µε τους 300 περίπου άνδρες του σώµατος του προθυμοποιήθηκε να αναλάβει την υπεράσπιση του Ντολµά. Όταν όλοι οι άλλοι Στρατηγοί έλεγαν όχι εκείνος είπε το «θα πάω εγώ» εν γνώσει του ότι εκεί θα εύρισκε το θάνατο. Τον ακολούθησαν και 80 δικοί, δηλαδή 3 αδέλφια του, 36 ξαδέλφια, κουµπάροι, ανεψιοί και λοιποί συγγενείς και πιστά παλικάρια. Σ' αυτούς προστέθηκαν και άλλοι 200 περίπου Ασπροποταµίτες από τον Κλινοβό και τα γύρω χωριά, που µαζί µε τους συγγενείς του ποτέ δεν τον εγκατέλειψαν. Οι λίγοι εκείνοι γενναίοι αντιµετώπισαν2000 Αρβανίτες µε επικεφαλής τον Μανούση Σερβάνη και άλλους 2000 πεζούς και καβαλάρηδες Αγαρηνούς του Ιµπραήµ με γενικό Αρχιστράτηγο το γαµπρό του Χουσεΐν Μπέη. Το αποτέλεσµα της µάχης εκείνης ήταν 1000 περίπου Αγαρηνοί έπεσαν στο πεδίο της µάχης και ανάµεσα σε αυτούς και ο επικεφαλής των Αρβανιτών Σερβάνης. Αργότερα στην Κλείσοβα έπεσε και ο γαµπρός του Ιµπραήµ, Χουσεΐν Μπέης. Και από την άλλη πλευρά έπεσαν όλοι, πλην ενός, και µαζί, τελευταίος µάλιστα µε σπασμένο το σπαθί στο χέρι του, ο ήρωας Γρηγόρης Λιακατάς.
Θα ήταν όµως σοβαρή παράλειψη αν δεν αναφερόταν και η βοήθεια και η συµπαράσταση στον αγώνα των ελεύθερων πολιορκηµένων του γιου της Καλογριάς, του αρχιστράτηγου της Ρούµελης, Γεωργίου Καραϊσκάκη. Σαρακατσάνος σίγουρα και αναμφισβήτητα από τη µάνα του Ζωή Ντιµισκή, αδελφή του Σαρακατσάνου κλεφταρµατωλού Γ. Ντιµισκή και πρώτη εξαδέλφη του επίσης Σαρακατσάνου καπετάνιου στο αρματολίκι του Ραδοβιτσίου Γώγου Μπακόλα. Σαρακατσάνος όµως και από την πλευρά του Σαρακατσάνου πατέρα του ∆ηµητρίου Ίσκου ή Καραΐσκου, γιου του Λαλογιώργου Ίσκου, αρµατωλού του Κάτω Βάλτου.
Ο Καραϊσκάκης µε το στράτευµά του στο οποίο σημαντική θέση  και συμβολή είχαν ο Ζαχαράκης Γιολδάσης και οι άλλοι Γιολδασαίοι, σ' όλο το διάστηµα της πολιορκίας πολιορκούσε τους πολιορκητές και κάθε φορά που του δινόταν κάποια ευκαιρία σε διάφορα σημεία του Βάλτου, παρά το ολιγάριθµο στράτευµά του µπροστά στις χιλιάδες των αντιπάλων του, επετίθετο εναντίον τους και τους προκαλούσε πολλές φθορές σε έµψυχο και άψυχο υλικό. Κατά την έξοδο ευρίσκετο ασθενής εις το στρώµα και δεν µπόρεσε να βοηθήσει συνεπεία µάλιστα και µιας ραγδαίας νεροποντής. "Μόνον ο Καραϊσκάκης έδωσεν βοήθεια πάντα εις ηµάς" ... "τον Καραϊσκάκη τον ευγνωµονούµεν και θα τον ευγνωµονούµεν όλη η φρουρά" λέγει ο Νικ. Στουρνάρης.