Ο άγνωστος Θούριος της Στρατιάς του Έβρου, 1922-23 - Γράφει ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Θανάσης Γιαννακόπουλος

Ο στρατηγός Νίδερ¹ , εγγονός του Πάνου Γιολδάση  και γιός της Αναστασίας Πάνου Γιολδάση (ξάδελφος των Γιολδασαίων της Ευρυτανίας) άρχισε να  οργανώνει τη στρατιά του ΄Εβρου αμέσως μετά την ήττα του 1922. Στην αρχή μόνος του και στη συνέχεια με τον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο.

Η αναδιοργάνωση της Στρατιάς του Έβρου αμέσως μετά την ήττα του 1922, είναι ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει η Ελλάδα, μέσα από τα ερείπια της μεγάλης καταστροφής. Και ήταν το καλύτερο αντεπιχείρημα η ισχύς της (στρατιάς) όταν ο Βενιζέλος διαπραγματεύονταν στη Λωζάννη την ομώνυμη συνθήκη, ώστε να αποφύγουμε τα ακόμη χειρότερα.Τον ύμνο συνέθεσε συνέθεσε ο Γεώργιος Λαμπελέτ ,λόγιος μουσικός το 1923, αλλά σήμερα, δεν τον γνωρίζει κανένας, δεν τραγουδιέται στα σχολεία και δεν εκτελείται σε εθνικές τελετές και εκδηλώσεις. Είναι γραμμένος σε στίχους Ζαχαρία Παπαντωνίου και αφορά τον Στρατό. Ευρυτάνα λογοτέχνη από τη Γρανίτσα.Ο στρατός ή η στρατιά του Έβρου αναδιοργανωθεί και τόσο ο Νίδερ –Γιολδάσης όσο και ο Πάγκαλος ζήτησαν από τον Βενιζέλο την άδεια να  βαδίσουν κατά την Κωνσταντινούπολη που δεν απείχε ,παρά ελάχιστα χιλιόμετρα από τις θέσεις της Στρατιάς.Την τελευταία στιγμή υπέγραψε ο Ινονού .την συνθήκη της Λωζάνης και έτσι έμεινε απραγματοποίητη η εισβολή αυτή. Το ποίημα- ύμνος του Ζαχαρία Παπαντωνίου έχει έχει αναφορές στη Θράκη, και τίτλο «Μπάτε συντρόφοι στο χορό» και είναι το  παρακάτω:

               

.

*Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου

«Μπάτε συντρόφοι στο χορό

Κ’ η αυγή γλυκοχαράζει,

Τα νειάτα θέλουνε καιρό

Και τάλλα είναι μαράζι

---

Μοιρολογούν Θρακιώτισσες

Και Σμυρνιοπούλες κλαίνε,

Επαναστάτης είμ’ εγώ

Κ’ Εκδίκηση με λένε.

---

Νάμουν επάνω στις οξιές

Να με φυσά αγεράκι,

Νάμουν πουλί ν’ αγνάντευα

Τη Σμύρνη και τη Θράκη

---

Σε τόπο μέχουνε στενό

Κ΄ εγώ γυρεύω αέρα,

μούπαν πως φύτρωσαν μυρτιές

κατά τον Έβρο πέρα

---

(Γεια σας, χαρά σας, γεια σας)

Πιάστε συντρόφοι το χορό

Κ’ αυγή γλυκοχαράζει,

Σαν το γεράκι θα χυθώ

Στη Θράκη που με κράζει.

---

                             Φορεί το φέσι του ο Τσολιάς                          

Και το σπαθί του ζώνει,

Γεια σας, χαρά σας, τρείς φορές

Φαντάροι μου κ΄ Ευζώνοι».

Ο Λαμπελέτ , ο οποίος είχε την τύχην να εργασθεί επί στίχων του κ. Παπαντωνίου, ηυκολύνθη σημαντικά εις την εξεύρεσιν του καταλλήλου δι’ αυτούς χρώματος. Ιδιαιτέρως επιτυχής δια τον σκοπόν του θουρίου, είναι η αβίαστος μουσική έμφασις της λέξεως «επαναστάτης» εις το ωραίον τετράστιχον τηεικόνα του Επαναστάτου στρατιώτου, διψώντος την αποκατάστασιν της εθνικής υπολήψεως.