Ψηφίδες ιστορίας για τους αποδήμους της Ορεινής Ρούμελης - Γράφει ο Αθ. Γιαννακόπουλος Α.Π.Θ.

Ο Δημοσθένης Γούλας στους «Χωριανούς μου» σελίδα 45  και στο τίτλο Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ, έκδοση 1956, μας διασώζει την ζωή του Αμερικάνου μετά την επιστροφή στο χωριό του ως παρακάτω: Ο Ζαχ. Παπαντωνίου δίνει μια χαρακτηριστική εικόνα για την αγάπη των ξενιτεμένων  παιδιών της Ρούμελης παρμένη απ΄ του Καλεσμένου της Ευρυτανίας σ ένα ταξίδι του το 1940». Στη σκορπισμένη αυτή κοινωνία, αν εμποδίζονται τα κοινωνικά αγαθά, υπάρχει κάτι που διατηρείται αθάνατο, ή μεγαλαυχία του μετανάστη.
Τον είδα και στου Καλεσμένου το καινούργιο δίπατο του σπίτι. Τίποτε δεν τον απελπίζει, ακόμα  και τα στουρνάρια.

Σε χωριά της Ευρυτανίας που μόνο τα γίδια μπορούν να βαδίζουν, ο μετανάστης  έρχεται και χτίζει σπίτι επτακοσίων χιλιάδων δραχμών. Το δίπατο σπίτι είναι ο επίλογος μιας βιοποριστικής τραγωδίας, κραυγή δολαρίων και θριάμβου στην έρημο».

Αυτός, ο Αμερικάνος έφυγε πριν κάμποσα χρόνια ξυπόλυτος ,και με γεωγραφικές γνώσεις που δεν εκτείνονταν πέρα απ τα χωριά του Δήμου του κίνησε απ το χωριό του προς το άγνωστο  χωρίς άλλην ελπίδα εκτός απτήν μετανάστευση. Έφυγε τότε που οι «Έλληνες φορτώνονταν απ τους λιμένες μας για το εξωτερικό, με μεγαλύτερη ευκολία απ τα κάρβουνα», όπως γράφαν οι παλιές εφημερίδες.

Υπάρχουν πολλές αναφορές και πολλά  σημάδι για τη συμβολή των Αμερικάνων, παιδιών της Ρούμελης,  στην ανάπτυξη του ορεινού χώρου σε κοινωφελή έργα, σε δρόμους, σε σχολεία, σε εκκλησίες. Στα περισσότερα ορεινά χωριά της Ρούμελης υπάρχουν τάματα σε μοναστήρια και εκκλησίες, που έταζε ο ξενιτεμένος  στις ατέλειωτες ώρες δουλειάς να περάσουν λίγα χρόνια, να οικονομήσει “λίγα δολάρια και να ξαναγυρίσει στο ήμερο χωριό του, κοντά  στους συγγενείς και φίλους. Να ξαναβρεί τα πανύψηλα  έλατα που στολίζουν τα βουνά της πατρίδας του».

Χωρίς αμφιβολία η συμβολή των αποδήμων της ορεινής Ρούμελης  στην ανάπτυξη της, αλλά και  στην υπεράσπιση της πατρίδας όταν οι περιστάσεις τους καλούσαν. Κλείνανε μαγαζιά και επιχειρήσεις και έρχονταν στα μέτωπα του πολέμου όπου αν και γινότανε αυτός (Μακεδονία, Ήπειρος, Μικρά Ασία κτλ). Και όταν γύριζε, ξανάρχιζε τον «αγώνα του». Λίγοι ή πολλοί από τους μετανάστες στο δρόμο χάνονταν. Ήταν βλέπετε οι συνθήκες της ζωής που στη φτωχή χώρα μας διατηρούσε τις ληστείες  και τους αφανισμούς. Διηγούνται για σκελετούς που βρέθηκαν  στους τοίχους των κτιρίων που  αναγέρθηκαν στις αρχές τις 10ετίας του 1950 πάνω σε παλιά χάνια ή πανδοχεία όταν τα τελευταία βρίσκονταν σε συγκοινωνιακούς κόμβους (π.χ. Λαμία).

Πριν λίγες ημέρες στο Καρπενήσι άνοιξε το «Πάρκο των Αποδήμων». Αν και δεν είχαν ανάγκη οι απόδημοι  μιας και  τα έργα τους όπως το Γυμνάσιο, το Γηροκομείο,το Νοσοκομείο και άλλα έργα από Ευρυτάνες αποδήμους μέσα στο χώρο (Κατσάμπας, Κεράνης, Καραπιπέρης, Χόντος, Μανωλίδης, και άλλοι) δείχνουν στους νεώτερους το περασμά τους.Το ίδιο πέρασμα δείχνουν στα πέτρινα σπίτια  των χωριών (Κλαψί κτλ), όπως και η ετήσια απονομή  των βραβείων στους Ευρυτάνες μαθητές από την «Ένωση το Βελούχι». Στο Πάρκο υπάρχουν μεγάλοι και μικροί ευεργέτες καθώς και πολλοί ανώνυμοι. Με κάποιο τρόπο πρέπει όλοι αυτοί να αναφέρονται για να τους θυμούνται οι επισκέπτες του.