Ο μαρτυρικός θάνατος του Αντώνη Κατσαντώνη, του Χασιώτη και των τεσσάρων συντρόφων τους, στα Γιάννενα, το Σεπτέμβριο 1807

Γράφει ο Θανάσης Γιαννακόπουλος ΑΠΘ

Ο Αντώνης Κατσαντώνης ,ο αετός των Αγράφων  έπεσε στα χέρια του Αλή Πασά μετά από προδοσία. Δεν θα αναφέρω τα κατορθώματα των Κατσαντωναίων ,ούτε τις συνθήκες της σύλληψης. Θα αναφέρω όσα  φέρνει σε φως ο Σπ. Π. Αραβαντινός για τον τρόπο θανάτωσης τους για να γνωρίσουν οι σημερινοί αναγνώστες ότι με τι παλικάρια λευτερώθηκε η πατρίδα μας.

Αφού δια της συνήθους αυτού πονηρίας και των υποσχέσεων  δεν κατόρθωσε να πείσει τον Κατσαντώνην να υποδείξη αυτώ  τον κεκρυμένον θησαυρόν του ,διέταξε να απαχθή εκείθεν .Εφερον τότε αυτόν, τον αδελφόν του και τους λοιπούς εις τον πλάτανον  και εξαπλώσαντες  κατά πρώτον οι δήμιοι τον Κατσαντώνην ,ήρξατο να συντρίβωση αυτού με  χονδρόν πέλεκυν  μέρος των δακύλων  και κατόπιν τα κόκκαλα των ποδών και των χειρών.Ο δυστυχής ,ων εκ της πολυκαιρικής ασθενείας, βασανισμένος και αδύνατος ,ησθάνθη τον πόνον δριμύτατον  ως εκ τούτου δεν ηδυνήθη ,ει μήνα εκβάλη οιμωγήν τινά εις την συντριβήν των ποδών. Ο δε αυτάδελφος Χασιώτης ,ακούσας την οιμωγήν,τον κατηγόρησεν  ως άνανδον ,λέγων «Σιώπα,ότι εντρόπιασες την γεναιότητα της παληκαριά σου». Μετά τούτο οι δήμιοι  έπραξαν το ίδιον και εις τους τέσσαρας συστρατιώτας.Τελευταίον συνέλαβον τον Χασιώτην ,ούτως όμως είπεν  αυτοίς’ «Αν είσθε παληκάρια ,μημε δένεται, ιδού κάθωμαι μόνος και καθήσας εξάπλωε  τους πόδας.» Κόψτε ,είπε, και «συντρίψατε τα κόκκαλα του σωματός μου με οποιονδήποτε τρόπον  σας φανή αρεστός, δια να μου προξενήσετε περισσότερα βάσανα.». Και ούτως οι μεν δήμιοι ήρξατο εκ των ποδών  να συντρίβωσι τα μέλη  του από αρμόν εις αρμόν ,ο δε  ήρως Χασιώτης ,ως να ήτο εις συμπόσιον ,εις όλο το διάστημα της συντριβής  και τυρανίας,  δεν έπρατταν έτερον ει μη ,ως ην εξαπλωμένος, ασάλευτος,  ετραγώδει  διάφορα της παλικαριάς ηρωικά τραγούδια, έως ότι ότου παράδωσεν το πνεύμα» (εκ του χειρογράφου του Γ.Οικονόμου. Σπ.Αραβαντινός» ιστορία του Αλή Πασα του τεπελενλή»,τμ 2,εκδόσεις Δωδώνη.