Η Ομιλία του Θ. Μπαμπαλή στις Βρυξέλλες

ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗΜΑΤΑ ΥΔΡΟΗΛΕΤΚΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

Βρυξέλλες, 26 Φεβρουαρίου 2019

Η  Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο,  έρχεται δεύτερη μεταξύ των χωρών που εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό ορεινών εκτάσεων από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Αυστρία και μετά την Ελλάδα ακολουθούν η Ιταλία, η Ισπανία, η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Σλοβακία και η Σλοβενία.

Όμως, μόνο η Αυστρία, η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Σλοβενία και Σλοβακία παρουσιάζουν κατ’ αναλογία υψηλό ποσοστό πληθυσμού που κατοικεί στις ορεινές αυτές περιοχές.

Στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές παρατηρείται χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ γεγονός το οποίο οφείλεται στο ότι σπάνια υπάρχουν δυνατότητες επενδύσεων και απασχόλησης από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται υστέρηση έναντι των άλλων περιοχών. Κύρια παραγωγική δραστηριότητα είναι η κτηνοτροφία, και κυρίως η αιγοπροβατοτροφεία. Οι βοσκότοποι καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκταση. Στο σύνολο των ελληνικών ορεινών περιοχών, το 16,8% αποτελεί γεωργική γη, το 46,9% βοσκότοπους, το 30,2% δασικές εκτάσεις και 6,2% λοιπές εκτάσεις. Η ύπαρξη μικρών κατατεμαχισμένων εκτάσεων έχει ως συνέπεια την πλήρη αδυναμία εφαρμογής παρεμβάσεων που αποβλέπουν στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών.

Δυστυχώς, όμως, και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η δεύτερη πιο ορεινή χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει εξειδικευμένος σχεδιασμός και προγραμματισμός από την ελληνική πολιτεία για την ορεινή πολιτική, δηλαδή Ινστιτούτο Σχεδιασμού Ορεινής Πολιτικής.

Επίσης, δεν υπάρχει θεματική επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για την εφαρμογή της Ορεινής Πολιτικής, κατά τα πρότυπα της Νησιωτικής Πολιτικής.

Αυτό έχει ως συνέπειατον αυτοσχεδιασμό σε τοπικό επίπεδο και τη δημιουργία τεραστίων κενών σε βασικές υποδομές, αλλά και στην παραγωγική διαδικασία, καθώς και στην μεγάλη εγκατάλειψη αυτών των περιοχών.

Οποιαδήποτε,λοιπόν,προσπάθεια και προσέγγιση για την ανάπτυξη των περιοχών αυτώνσυνδέεταιάμεσα με την ορθολογικήαξιοποίηση του ορυκτού πλούτου των ορεινών περιοχών, του πλούσιου υδάτινου δυναμικού και των λοιπών πλουτοπαραγωγικών πόρων, όπως επίσης και η ανάπτυξη ήπιων – ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Στην Ελλάδα η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) λειτουργεί όλους τους μεγάλους Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς στη χώρα εκμεταλλευόμενη το μείζον μερίδιο του Υδροδυναμικού της. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των Υδροηλεκτρικών Σταθμών της ΔΕΗ σήμερα, ανέρχεται σε 3.060ΜW περιλαμβάνοντας 16 μεγάλους και 8 μικρούς σταθμούς, καλύπτοντας το 28% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος των συμβατικών σταθμών η οποία ανέρχεται σε 11.079MW, συμβάλλοντας σε σημαντικό βαθμό στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του Συστήματος.

Το Συγκρότημα Αχελώου με τα 925,6 MW συνολικής εγκατεστημένης ισχύος συμμετέχει στο 35-40% της συνολικής υδροηλεκτρικής παραγωγής. Κι όμως η περιοχή έχοντας δεχθεί μια εκτεταμένης κλίμακας ανθρώπινη παρέμβαση πάσχει από ουσιαστικά έργα υποδομής, ενώ στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων τα αποτελέσματα είναι αποκαρδιωτικά με την απώλεια πολύτιμων πόρων και τα οξύτατα προβλήματα ύδρευσης και άρδευσης. Ο Νομός Αιτωλίας & Ακαρνανίας κατέχοντας το 33% των εθνικών υδατικών πόρων δεν διαθέτει έως σήμερα μια ολοκληρωμένη μελέτη διαχείρισης των υδάτων. Επιπλέον η ΔΕΗ δεν δείχνει διάθεση συνεργασίας στο ζήτημα αυτό, το οποίο δεν είναι και το μόνο, ενδεικτικό της εν γένει αδιάφορης στάσης της.

Τα Μεγάλα ΥΗΕ τα οποία διαθέτουν και προσφέρουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα στο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, έχοντας αναμφισβήτητα προκαλέσει περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις στους τόπους κατασκευής τους εξαιρούνται από την απόδοση του ανταποδοτικού τέλους σύμφωνα με τον ΕλληνικόΝόμο 3468/2006 για την «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης».

Στο άρθρο 25 ορίζεται ότι για υδροηλεκτρικό σταθμό με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη ή ίση των 15 MW, υπάρχει επιβάρυνση από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του σταθμού, ειδικού τέλους.  Το «πράσινο» αυτό τέλος αναφέρεται ρητά στο άρθρο 25 του Νόμου ότι αντιστοιχεί σε ποσοστό 3% επί της, προ ΦΠΑ τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στον Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου ή των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών.

Ο Νόμος 3468/2006 αναφέρειότι αποτελεί μεταφορά στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας 2001/77 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27^ης Σεπτεμβρίου 2001 για την «προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας' (ΕΕΕΚ L 283)». Όμως στο θέμα του ανταποδοτικούτέλουςαπόμεγάλαυδροηλεκτρικάφράγματα, η “μεταφορά” στο ελληνικόδίκαιο δεν έγινεκατά το πνεύμα της οδηγίας 2001/77. Δείχνειότιέγινε με προσπάθειαυποστήριξης της ΔΕΗ ΑΕ και σίγουραυποβάθμισης των περιοχών που επωμίζονται τις επιπτώσεις της λειτουργίας των φραγμάτωναυτών.

Οι επιπτώσεις αυτές είναι μεγάλες στις τοπικές κοινωνίες και δημιουργούν σοβαρά προβλήματα σε όλες τις βασικές υποδομές και κατ’ επέκταση στη ζωή των κατοίκων.

Η λίμνη των Κρεμαστών, όπου το 56,77% σύμφωνα, με στοιχεία του Υπουργού Υποδομών, ανήκει στο Δήμο Αγράφων και το υπόλοιπο 43,23% στους Δήμους Αμφιλοχίας, Αγρινίου και Καρπενησίου, έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα σε ολόκληρη την παραλίμνια ζώνη και σε όλους τους κοντινούς σε αυτήν οικισμούς του Δήμου Αγράφων, αλλά και στους παραλίμνιους οικισμούς των άλλων δήμων.

Τέτοιες επιπτώσεις είναι:

-       Καταστροφή εθνικών – επαρχιακών δημοτικών και δασικών δρόμων, λόγω συνεχόμενων καθιζήσεων.

-       Καταστροφές στα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης αυτών των οικισμών.

-       Μεγάλα προβλήματα στην στατικότητα των κτιρίων του Δήμου και των ιδιωτών σε πολλούς οικισμούς.

-       Εγκατάλειψη και καταστροφές καλλιεργημένων παραλίμνιων εκτάσεων λόγω των έντονων καθιζήσεων.

-       Αλλαγή του μικροκλίματος της ευρύτερης περιοχής, με συνέπειες στη ζωή των κατοίκων, αλλά και της παραγωγικής διαδικασίας.

-       Εγκατάλειψη και ερήμωση των κοινοτήτων και των οικισμών αυτών από τις προαναφερθείσες συνέπειες και την αδυναμία αποκαταστάσεων των ζημιών, για τα οποία απαιτούνται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Αποφασίσαμε τη διεξοδική διερεύνηση των λόγων αποκλεισμού των Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων από την επιβολή του ανταποδοτικού «πράσινου» τέλους σε αντιδιαστολή με τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα και η δυνατότητα νομοθετικής παρέμβασης που θα άρει αυτό τον άδικο αποκλεισμό. Και την διεκδίκηση του προσφεύγοντας στα αρμόδιαευρωπαϊκάόργανα.

Κλείνοντας, θέλω να σας ενημερώσω πως μετά από πρόταση μου, στη περσινή γενική συνέλευση του Δικτύου Πόλεων με λίμνες, στάλθηκε ψήφισμα στο γραφείο του Πρωθυπουργού και στα συναρμόδια Υπουργεία, ζητώντας και διεκδικώντας την απόδοση των αντισταθμιστικών οφειλών από την Πολιτεία, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει σοβαρά και υπεύθυνα το ζήτημα αυτό, αποζημιώνοντας τις τοπικές κοινωνίες για τις ζημιές που υπέστησαν, με θεσμοθέτηση συγκεκριμένων ανταποδοτικών αναπτυξιακών παροχών.

Σας ευχαριστώ!